Cây Xấu Hổ Có Tác Dụng Gì? Đặc Điểm Và Tác Dụng Với Sức Khỏe – Hương Thanh Noni

Cây xấu hổ có tác dụng gì? Theo y học cổ truyền, cây hoa mắc cỡ ngâm rượu có tác dụng trị bệnh xương khớp, mất ngủ,…còn trong y học hiện đại, cây trinh nữ là bài thuốc giúp giảm suy nhược thần kinh. Để tìm hiểu kỹ hơn về công dụng cũng như đặc điểm của cây thuốc này, mời bạn đọc bài viết dưới đây của Hương Thanh Noni.

Đặc điểm của cây mắc cỡ

Đặc điểm của cây xấu hổ

Cây xấu hổ hay còn gọi là cây mắc cỡ, cây trinh nữ, cây thẹn, hàm tu thảo,… Tên khoa học của cây mắc cỡ là Mimosa pudica L, thuộc họ Đậu (Fabaceae).

Cây thẹn là một loại cây thân thảo lâu năm. Cây mới mọc thường mọc thẳng đứng nhưng khi trưởng thành thường bò sát mặt đất. Thân cây nhỏ, phân nhiều cành nhánh, chiều dài có thể tới 1,5 m; Thân và cành có nhiều gai.

Lá xấu hổ có hình lông chim và tự động khép lại khi chạm vào. Hoa xấu hổ mọc từ nách lá, có chùm dài, hoa nhỏ hình cầu màu đỏ tím. Quả hình cầu, có nhiều lông cứng, mọc thành chùm.

Miền Nam và miền Trung Mỹ là quê hương của cây thẹn. Hiện nay, dược liệu này khá phổ biến ở các nước châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia,… Ở nước ta, cây mọc ở ven đường, bãi trống hay ven sông.

Tất cả các bộ phận của cây đều có thể được sử dụng cho mục đích y học. Người ta thường thu cành, lá vào mùa khô để dùng tươi hoặc dùng khô. Rễ xấu hổ có thể thu hái quanh năm, sau khi đào về rửa sạch, thái lát mỏng rồi phơi khô để dùng dần.

Dược liệu từ cây sau khi phơi khô cần bảo quản nơi khô mát, tránh ẩm. Thỉnh thoảng phơi dược liệu ngoài nắng để tránh ẩm mốc.

Cây xấu hổ có mấy loại?

2 loại cây xấu hổ thường gặp

Đến nay, người ta đã xác định được 2 loại xấu hổ chính gồm xấu hổ tím (hoa màu đỏ tía, thân có nhiều khe màu tím đặc trưng) và xấu hổ trắng. Tuy nhiên, trong y học, cây xấu hổ trắng (loại cây có hoa màu trắng nhạt) có giá trị dược liệu thấp nên không được ưu tiên sử dụng.

Ngược lại, cây xấu hổ tía với giá trị dược liệu cao nên thường được các nhà y học đặc biệt quan tâm. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng loại cây này có tác dụng tuyệt vời trong việc cải thiện các vấn đề về sức khỏe. Do đó, nó được trồng ngày càng nhiều.

Theo y học cây xấu hổ có tác dụng gì?

Tác dụng của cây xấu hổ

Cây xấu hổ chứa nhiều thành phần hóa học như ancaloit – một loại axit amin có nguồn gốc tự nhiên, được dùng trong y học để giảm đau, tê thấp. Các chất khác được tìm thấy trong cây là: flavonosides, crocetin, minosine, axit amin, rượu và axit hữu cơ.

Ngoài ra, bên trong hạt xấu hổ có chứa selen và chất nhầy. Lá của cây có các thành phần tương tự như selen và adrenaline. Đây là những thành phần giúp máu lưu thông về tim.

Theo Y Học Cổ Truyền

Theo đông y, cây có vị ngọt, tính hơi se, hơi hàn, thường được dùng trong điều trị các bệnh như suy nhược thần kinh, mất ngủ, viêm phế quản, viêm gan, viêm kết mạc cấp, đau bụng, tăng huyết áp, phong thấp, sỏi niệu. Đặc biệt:

Dùng thân cây giã nát, dùng đắp ngoài trị viêm mủ da, chấn thương;

Rễ trinh nữ được dùng chữa đau lưng, tê tay chân, nhức khớp, kinh nguyệt không đều;

Cành lá cây thẹn hỗ trợ điều trị mất ngủ, trằn trọc, suy nhược thần kinh;

Sắc của hạt chữa hen suyễn và có thể gây nôn khi cần.

Theo Y Học Hiện Đại

Theo nhiều nghiên cứu y học hiện đại, các hoạt chất của cây có thể điều trị một số bệnh lý sau:

• Chống lại nọc độc của rắn độc: Một nghiên cứu năm 2001 tại Đại học Ấn Độ cho thấy dịch chiết từ rễ khô của cây có chứa Mimosa – một hoạt chất có khả năng ức chế hoạt động của enzym Hyaluronidase và Protease (hay có trong rắn độc);
• Giảm lo âu: Tinh chất chứa trong cây có thể hỗ trợ điều trị chứng lo âu, trầm cảm, hồi hộp, tim đập nhanh;
• Chống co giật: Chiết xuất lá Hoàng kỳ có thể giúp điều trị chống co giật do Pentylenetetrazol và Strychnine gây ra;
• Chống trầm cảm: Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mexico, chiết xuất từ lá keo khô có tác dụng chống lại các triệu chứng trầm cảm;
• Điều hòa kinh nguyệt: Các nhà nghiên cứu ở Ấn Độ cho biết, cây xấu hổ có thể ảnh hưởng đến chu kỳ rụng trứng bình thường;
• Hạ đường huyết trong máu

Cách sử dụng:

• Rễ thái mỏng, phơi khô, sắc uống không quá 120 g/ngày;
• Lá và cành có thể tươi hoặc khô. Đối với vết thương hở, có thể giã nát cây tươi đắp lên vết thương để giảm đau, cầm máu. Khi dùng cây để nấu nước, liều lượng khuyên dùng là khoảng 6 – 12g/ngày.

>>> Tham khảo thêm: Nước ép củ dền có tác dụng gì? Lợi ích của củ dền với sức khỏe

Các bài thuốc từ cây xấu hổ hiệu quả nhất

Các bài thuốc từ cây xấu hổ hiệu quả đơn giản tại nhà

Việc sử dụng cây xấu hổ đã được khẳng định có tác dụng tốt với sức khỏe trong các bài thuốc sau:

Rễ cây xấu hổ chữa bệnh gì? Trị đau thắt lưng, nhức mỏi gân

Trị đau thắt lưng, mỏi gân với rễ cây xấu hổ

Bài thuốc 1: Phơi khô rễ cây xấu hổ, sau đó chuyển sang màu vàng, tẩm rượu ngâm, sau đó lại phơi khô. Ngày dùng 20 – 30g, sắc uống trong ngày.

Bài thuốc 2: Dùng 20 – 30g rễ cây hàm tu thảo sao vàng ngâm rượu, 20g rễ cúc tần, 20g bưởi bung, 10g cam thảo, 10g rễ đinh lăng, sắc lấy nước uống trong ngày;

Trị zona thần kinh

Bạn cần giã nát lá cây, sau đó đắp lên vùng zona để giảm đau. Nên sử dụng thường xuyên để mang lại hiệu quả cao.

Uống nước cây xấu hổ có tác dụng gì? Trị cao huyết áp

Dùng 6g mạch môn, 8g hà thủ ô, 8g tang ký sinh, 6g bông mã đề, 6g hoa hòe, 6g đậu ván, 6g móng giò, 6g sắn dây, 6g kiến cò, 4g thổ long, sắc lấy nước uống mỗi ngày. Ngoài ra, nếu sợ uống có thể tán bột các vị thuốc trên rồi làm viên uống hàng ngày;

Tác dụng của cây trinh nữ, cây xấu hổ trị đau nhức xương khớp

Bài thuốc trị đau nhức xương khớp với cây trinh nữ tại nhà

Bài thuốc 1: Rễ cây thái mỏng, phơi khô. Mỗi ngày dùng 120g rễ xấu hổ, mang rang lên, ngâm rượu ở 35 – 40°C, sau đó phơi khô. Dùng rễ cây 120g sắc lấy 600 ml sắc còn 200 – 300 ml thì chắt ra, chia ra uống 2 – 3 lần trong ngày. Sau khoảng 4 – 5 ngày người bệnh sẽ thấy hiệu quả;

Bài thuốc 2: Dùng 12g rễ xấu hổ, 12g hy thiêm, 12g gai tầm xoọng, 12g dây đau xương, 12g thiên niên kiện, 12g thổ phục linh, 12g tục đoạn, 12g dây gắm, kê huyết đằng 12g, sắc uống 1 thang một ngày;

Trị viêm phế quản mạn tính

Dùng xấu hổ cỡ 30g, rễ hương thảo 16g, sắc lấy nước uống ngày 2 lần. Dùng đều đặn để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Trị mất ngủ, suy nhược thần kinh

Biện pháp 1: Dùng 15g cây xấu hổ, sắc lấy nước uống trong ngày;

Bài thuốc 2: Rễ xấu hổ 15g, cúc tần 15g, me chua 30g, sắc lấy nước uống hàng ngày, nên uống nhiều vào buổi tối;

Bài 3: 15g cây nhút nhát, 15g nụ hoa tím, 30g sài đất, 10g lạc tiên, 10g mạch môn, 10g thảo quyết minh, sắc uống ngày 1 thang, dùng liền 7-10 ngày;

Hỗ trợ làm mát gan

Cây xấu hổ hỗ trợ mát gan hiệu quả

Mỗi ngày dùng 40g khô, sắc nước uống;

Trị viêm dạ dày, mất ngủ, đau đầu, hoa mắt

Dùng 10 – 15g rễ mắc cỡ, sắc lấy nước uống trong ngày;

Trị khí hư

Rễ cây trinh nữ tươi giã nát, vắt lấy nước uống. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 2 thìa, dùng liên tục 7 ngày;

Chữa đầy bụng, khó tiêu

Chữa đầy bụng khó tiêu với cây trinh nữ

Dùng 16g lá và cành cây xấu hổ, 16g thược dược, 16g mạch nha, 12g phục linh, sắc uống ngày 2 lần, mỗi lần uống 1 bát nước thuốc sau bữa ăn. Sau 3 – 5 ngày dùng thuốc người bệnh sẽ thấy hiệu quả;

Dự phòng tái phát tê thấp, đau xương, thấp khớp

Dùng 15 – 20g rễ mắc cỡ khô, 15 – 20g rễ ổi khô, sắc uống hàng ngày. Hoặc có thể dùng nước sắc trên, thêm chút muối rồi ngâm chỗ khớp bị đau khoảng 20 – 30 phút khi nước thuốc còn ấm;

Cách ngâm rượu cây xấu hổ trị viêm khớp

Chuẩn bị 40 – 50g ngải đắng, 40 – 50g lá lốt, 20g lá long não, 15g nhục quế, 30 – 40g hoắc hương, 30 – 40g tía tô, 30 – 40g cẩm tú cầu, 30 – 40g lá ngải cứu, 30 – 40g đơn tướng 40g.

Các thứ cho vào nồi, đổ nước ngập mặt các dược liệu rồi đun đến khi mùi thơm bắt đầu bốc lên, trùm khăn kín, xông khoảng 10-15 phút/ngày, đến khi cơ thể ra mồ hôi thì dừng lại. Nếu xông hơi hoặc xông hơi ngày 1 lần, mỗi đợt 2 tuần, nghỉ 1 tuần rồi lặp lại;

Trị động kinh

Lấy 20g cây trinh nữ cỡ khô, 10g cỏ ba lá, sắc uống trong ngày, nhất là khi chuẩn bị lên cơn co giật, người bệnh nên cẩn thận, không được uống quá hăng.

Tác hại của cây xấu hổ

Một số tác hại của cây xấu hổ

Uống nhiều nước cây xấu hổ và cây lá lốt có ảnh hưởng đến tác dụng phụ không? Như thông tin chúng tôi đã đưa, trong Đông y thảo dược này có tính độc nhẹ. Theo các nghiên cứu khoa học, trong thành phần của cây có chứa chất alkaloid mimosine, có thể gây độc cho cơ thể khi sử dụng không đúng cách.

Những lưu ý sử dụng cây trinh nữ sao cho hiệu quả và an toàn cho cơ thể bạn cần nhớ:

• Những đối tượng tuyệt đối không nên dùng: Người thể chất yếu, người dễ cảm lạnh, phụ nữ mang thai.
• Cách dùng đúng: Dùng thuốc đúng cả về liều lượng và thời gian dùng, tuyệt đối không lạm dụng, không dùng quá liều và quá lâu sẽ gây độc dẫn đến các tác dụng phụ tàn phá sức khỏe cơ thể.
• Tác dụng phụ có thể xảy ra: Độc tố trong cây thuốc sử dụng không đúng cách có thể gây phản ứng đường ruột, dẫn đến phát ban, mẩn ngứa, buồn nôn và nôn, cơ thể khó chịu,…
• Lưu ý khi bào chế thuốc: Nếu dùng dược liệu tươi thì nên rửa sạch, ngâm qua nước muối pha loãng để loại bỏ cát, hóa chất và độc tố có thể có. Khi bôi lên da, nên tránh những nơi có dấu hiệu nhiễm trùng. Khi sử dụng dược liệu khô phải đảm bảo dược liệu khô hoàn toàn, không ẩm mốc, mối mọt nếu không có thể gây ngộ độc.
• Hiệu quả của bài thuốc còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người, điều này cần kết hợp với chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học. Nếu đang dùng thuốc Tây để điều trị thì phải hỏi ý kiến bác sĩ vì rất có thể xảy ra tương tác giữa các thành phần của thuốc với thành phần xấu hổ và độc tính.
• Đặc biệt, không nên dùng kết hợp cây Mimosa với cây thẹn.

Hy vọng với lời giải đáp cho câu hỏi cây xấu hổ có tác dụng gì trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức cần thiết cho sức khỏe. Công dụng của những vị thuốc từ thiên nhiên, đa phần sẽ phụ thuộc vào thể trạng của người bệnh mà có hiệu quả nhanh hay chậm. Hương Thanh Noni chúc bạn sẽ luôn có một sức khỏe tốt và luôn vui vẻ nhé.